PRONOMS-ADJECTIUS INDEFINITS
1. L'indefinit qui/quis i els
seus compostos
El pronom-adjectiu quis / qui és
un indefinit que es declina pràcticament igual que l'interrogatiu
i forma una sèrie d'indefinits compostos. En un cas (aliquis)
la forma flexiva correspon a la segona part, mentre que en els altres
varia la primera part.
1.1.
quis qua quid / quod
El pronom-adjectiu indefinit quis / qui, qua / quae,
quid algú / algun, alguna, alguna cosa, sutilitza
després dalgunes conjuncions (si 'si', nisi
'si no', ne 'que, perquè') i la partícula interrogativa
num. Exemples:
- Si quis hoc dicit, errat. Si algú diu
això, sequivoca'.
- Caueant consules ne quid detrimenti res publica
capiat. Que els cònsols procurin que la república
no rebi cap mal'.
. |
sing.
|
pl.
|
masc.
|
fem.
|
neutre
|
masc.
|
fem.
|
neutre
|
N.
|
quis / qui
|
quae / qua
|
quid / quod
|
qui
|
quae
|
quae / qua
|
Ac.
|
quem
|
quam
|
quid / quod
|
quos
|
quas
|
quae / qua
|
G.
|
cuius
|
quorum
|
quarum
|
quorum
|
D.
|
cui
|
quibus
|
Abl.
|
quo
|
qua
|
quo
|
quibus
|
Notes:
- El nominatiu femení i el nominatiu i l'acusatiu
plurals neutres poden ser quae o qua.
- Les formes quis i quid són
pronominals, qui i quod adjectives.
1.2. aliquis aliqua aliquid / aliquod
L'indefinit més freqüent és
aliquis aliqua aliquid / aliquod algú/algun,
alguna, alguna cosa. Es declina el segon element.
. |
sing.
|
pl.
|
masc.
|
fem.
|
neutre
|
masc.
|
fem.
|
neutre
|
N.
|
aliquis / aliqui
|
aliqua
|
aliquid / aliquod
|
aliqui
|
aliquae
|
aliqua
|
Ac.
|
aliquem
|
quam
|
aliquid / aliquod
|
aliquos
|
aliquas
|
aliqua
|
G.
|
alicuius
|
aliquorum
|
aliquarum
|
aliquorum
|
D.
|
alicui
|
aliquibus
|
Abl.
|
aliquo
|
aliqua
|
aliquo
|
aliquibus
|
Notes:
- Les formes aliquis i aliquid són
generalment pronominals, mentre que aliqui i aliquod són
habitualment adjectives.
- El nominatiu femení i el nominatiu i l'acusatiu
plurals neutres són aliqua.
1.3. Quidam quaedam
quiddam / quoddam
El pronom-adjectiu quidam quaedam quiddam
/ quoddam 'un cert, una certa, una certa cosa' té el primer
element variable, mentre que el segon (-dam) es manté immutable.
. |
sing.
|
pl.
|
masc.
|
fem.
|
neutre
|
masc.
|
fem.
|
neutre
|
N.
|
quidam
|
quaedam
|
quiddam / quoddam
|
quidam
|
quaedam
|
quaedam
|
Ac.
|
quendam
|
quandam
|
quiddam / quoddam
|
quosdam
|
quasdam
|
quaedam
|
G.
|
cuiusdam
|
quorundam
|
quarundam
|
quorundam
|
D.
|
cuidam
|
quibusdam
|
Abl.
|
quodam
|
quadam
|
quodam
|
quibusdam
|
NOTES:
- El nominatiu singular masculí és sempre
quidam.
- La -m final del primer element s'assimila
a -n davant -d (quendam, quandam, quorundam, quarundam).
1.4. Altres
- quispiam, quaepiam, quidpiam/quodpiam 'algú,
algun, alguna, alguna cosa'.
- quisquam, quidquam o quicquam 'algú,
algun, alguna, alguna cosa'. Apareix sobretot en oracions negatives
i, per tant, se sol traduir per 'ningú, cap, res'.
- quisnam, quaenam, quidnam/quodnam: 'algú,
algun, alguna, alguna cosa'.
- quisque, quaeque, quidque/quodque: 'cadascú,
cadascun'.
- quiuis, quaeuis, quiduis/quoduis: 'qualsevol'.
- quilibet, quaelibet, quidlibet/quodlibet:
'qualsevol'.
- unusquisque, unaquaque, unumquidque/unumquodque:
'cadascun'. Es flexionen tots dos elements, combinant la declinació
d'unus, -a, -um amb la de quis, quae, quid/quod.
2. Altres
2.1. Pronoms:
- nemo: 'ningú'
- nihil: 'res'
2.2. Adjectius (alguns poden funcionar com a pronoms).
El datiu acaba amb -i, el genitiu en -ius.
- alter, altera, alterum: 'altre (de dos)'.
Si es repeteix, es tradueix per 'l'un, l'altre': alter alterum occidit
'l'un mata l'altre'.
- alius -a -um: 'l'altre (entre més
de dos)'. Si es repeteix, es tradueix per 'l'un, l'altre': Proferebant
alii purpuram, gemmas alii. 'Els uns oferien púrpura, els altres
pedres precioses .
- nullus -a -um: 'cap'. (adj.), 'ningú'
(pronom)
- solus -a -um: 'sol'.
- totus -a -um: 'tot'.
- ullus -a -um: 'algun'.
- uter, utra, utrum: 'un dels dos'.
. |
sing.
|
pl.
|
masc.
|
fem.
|
neutre
|
masc.
|
fem.
|
neutre
|
N.-V
|
uter
|
utra
|
utrum
|
utri
|
utrae
|
utra
|
Ac.
|
utrum
|
utram
|
utrum
|
utros
|
utras
|
utra
|
G.
|
utrius
|
utrorum
|
utrarum
|
utrorum
|
D.
|
utri
|
utris
|
Abl.
|
utro
|
utra
|
utro
|
utris
|
L'indefinit uter utra utrum
forma un seguit de compostos. Entre altres:
- uterque, utraque, utrumque: 'un i l'altre,
tots dos' (es declina el primer element, mentre que -que es manté
igual).
- neuter, neutra, neutrum: 'ni l'un ni l'altre,
cap dels dos'.
|